[Book Review] Jacques Ranciere

Jacques Ranciere

                ‘ฌาคส์ ร็องซิแยร์’ เมื่อพูดถึงชื่อนี้คงหนีไม่พ้นแนวคิดเรื่องการเมือง และสุนทรียศาสตร์ที่ไม่เหมือนใคร ด้วยแนวคิดที่มีพื้นฐานอยู่บน “ความไม่เห็นด้วย” (Disagreement) และความต้องการให้ผู้ที่ไม่มีสิทธิ์มีเสียงในระบบการปกครองมีพื้นที่ทางการเมืองเป็นของตัวเอง เราคงไม่สามารถปฏิเสธได้ว่า “การเมือง” ของร็องซิแยร์มีรูปแบบที่เป็นอุดมคติอย่างแท้จริง

                ไม่เหมือน Utopia ของโทมัส มอร์ (Thomas More) และต่างจาก The Republic ของเพลโต (Plato) หนังสือเรื่อง Jacques Ranciere เล่มนี้ จะพาเราไปทำความเข้าใจอุดมคติในรูปแบบใหม่ตามแนวคิดของร็องซิแยร์ การไม่เอาเฉพาะความเห็นของคนส่วนใหญ่เป็นตัวตั้ง การรับฟังเสียงส่วนน้อย การแยกระบบสังคมกับการเมืองออกจากกัน การผูกสุนทรียศาสตร์ ผลงานศิลปะและงานวรรณกรรมเข้ากับการเมือง และแนวคิดเกี่ยวกับความเห็นต่างที่ไม่ใช่ความขัดแย้ง ทั้งหมดนี้ทำให้เรามองเห็นอีกด้านหนึ่งของประชาธิปไตย โครงสร้างสังคม และแนวคิดด้านปรัชญา ที่เมื่ออ่านไปแล้วไม่สามารถปฏิเสธได้ว่าไม่ถูกต้อง ไม่ว่าจะเห็นด้วยหรือไม่เห็นด้วยกับร็องซิแยร์ก็ตาม

                แนวคิดของร็องซิแยร์ไม่ใช่แนวคิดที่เข้าใจยาก แต่มันก็ไม่ได้เข้าใจง่ายด้วยเช่นกัน การอ่าน Jacques Ranciere โดยเฉพาะในเรื่องของ “การไม่เห็นด้วย” ก็คล้ายกับความรู้สึกที่เดอเลิซได้อธิบายไว้ถึง ประโยค “I would rather not” ในเรื่องสั้น Bartleby ซึ่งเป็นคำอธิบายที่มีผลต่อความคิดของร็องซิแยร์ในเวลาต่อมา ว่าทำให้ผู้ฟังไม่รู้จะตอบกลับไปอย่างไร นั่นไม่ใช่เพราะอ่านไม่เข้าใจ แต่เป็นเพราะถึงจะคิดว่าการเมืองในแบบของร็องซิแยร์เป็นไปได้ยาก แต่หากมันเกิดขึ้นจริงก็คงไม่มีใครสามารถบอกได้ว่ามันเป็นเรื่องที่ไม่ดี นั่นทำให้หนังสือเล่มนี้เป็นหนังสือเกี่ยวกับการเมืองที่ควรค่าแก่การอ่าน ไม่ว่าจะเป็นชนชาติใด หรือมีแนวคิดทางการเมืองแบบไหนก็ตาม เพราะมันจะทำให้เราได้เห็น “ความสามารถที่จะอยู่ร่วมกัน” ของคนส่วนใหญ่และส่วนน้อย เพียงแค่เปลี่ยนเสียงเป็นคำพูด และมองคนอื่นว่ามีสถานะทางการเมืองเท่าเทียมกับตนเองเท่านั้นเอง